100-lecie Kampanii Łatgalskiej

100-lecie Kampanii Łatgalskiej

Jednym z najbardziej znaczących wydarzeń dla scalenia wszystkich regionów pierwszej Republiki Łotewskiej była Kampania Łatgalska, czyli akcja bojowa o kryptonimie „Zima”, która zaczęła się 3 stycznia 1920 r. i jest przykładem unikalnej współpracy dwu połączonych historycznymi doświadczeniami i umiłowaniem wolności narodów – polskiego i łotewskiego. 

Kampania Łatgalska doszła do skutku na mocy porozumienia z 30 grudnia 1919 r. zawartego przez Naczelnego Dowódcę Armii Łotewskiej generała Jānisa Balodisa, Szefa Sztabu Naczelnego Dowódcy generała Pēterisa Radziņša oraz polskiego attaché wojskowego w Rydze pułkownika Aleksandra Myszkowskiego. Decyzję o zaangażowaniu Polski na wschodnich krańcach ziem łotewskich podjął Naczelny Wódz RP Marszałek Józef Piłsudski. 3 stycznia 1920 r. wojska polskie i łotewskie, pod dowództwem gen. E. Rydza-Śmigłego oraz Sztabu Głównego Armii Łotewskiej, stanęły do walki z bolszewikami. 

W stuletnią rocznicę tego ważnego przedsięwzięcia uroczystości poświęcone temu ważnemu wydarzeniu odbyły się w Dyneburgu i Krasławiu. W uroczystościach udział wzięli Ambasador RP w Rydze Monika Michaliszyn, Generał Rajmund Andrzejczak, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Generał Broni Leonīds Kalniņš, dowódca Narodowych Sił Zbrojnych Republiki Łotewskiej, Ksiądz Biskup Generał Brygady Józef Guzdek, kapelan Wojska Polskiego, Sekretarz Parlamentarny Ministerstwa Obrony Republiki Łotewskiej Martiņš Staķis, Jurģis Klotiņš, Doradca Prezydenta Łotwy ds. Pamięci Historycznej i przynależności, Mer Dyneburga Andrejs Elksniņš, Mera Krasławia Gunars Upenieks, Ryszarda Stankiewicza, Prezesa Związku Polaków na Łotwie oraz przedstawicieli Związku Polaków na Łotwie. Kompanię honorową na uroczystościach wystawiła VI zmiana Polskiego Kontyngentu Wojskowego na Łotwie. 

Pierwszym punktem bogatego programu była uroczystość pod Krzyżem na Słobódce. W Kampanii Łatgalskiej w latach 1919-1920 zginęło ponad 500 polskich żołnierzy, z czego dwustu trzydziestu siedmiu zostało pochowanych w Dyneburgu, właśnie na cmentarzu na Słobódce. W miejscu, gdzie obecnie wznosi się betonowy krzyż, w okresie międzywojennym był polski cmentarz wojskowy, uroczyście otwarty w 1926 r. przez najwyższe władze Republiki Łotewskiej. Podczas okupacji radzieckiej cmentarz został zrównany z ziemią, a wymieszany z kośćmi poległych legionistów piasek, wykorzystano do budowy drogi Dyneburg - Krasław. 22 listopada 1992 roku na miejscu cmentarza postawiono 13-nasto metrowy betonowy krzyż, który przypomina o ofierze krwi polskich żołnierzy poległych w walce o wolność i niepodległość Łotwy. 

O godzinie 12.30 przy gmachu Urzędu miasta Daugavpils odbyło się odsłonięcie odrestaurowanej tablica pamiątkowej. 4 stycznia 1935 r. wicepremier Łotwy Marģers Skujenieks przy budynku Domu Rządu w Dyneburgu odsłonił tablicę upamiętniającą żołnierzy poległych podczas wspólnych walk sojuszniczych armii. Tablica została zniszczona po wkroczeniu Armii Czerwonej na Łotwę w 1940 r. W setną rocznicę zwycięskiego wyzwolenia Dyneburga z inicjatywy władz łotewskich tablica została odtworzona. 

Po południu kontynuacja obchodów stulecia wyzwolenia Łatgalii odbyła się w Krasławiu. O 15.45 w kościele pod wezwaniem św. Ludwika delegacje, wraz z żołnierzami i lokalnymi Polakami udały się na Mszę Świętą, którą koncelebrowali biskup Diecezji Agłońsko-Rezeknieńskiej Jānis Bulis, biskup generał brygady Józef Guzdek, kapelan Wojska Polskiego, lokalni księża oraz kapelan PKW na Łotwie. 

Po Mszy Świętej na cmentarzu katolickim odbyło się uroczystość odsłonięcia odnowionego pomnika żołnierzom polskim poległym w Kampanii Łatgalskiej. W 1928 r. na tym cmentarzu uporządkowano kwaterę poległych polskich żołnierzy i z inicjatywy ZPŁ postawiono im pomnik. Odnowienie pomnika było możliwe zawdzięczając staraniom i środkom finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.