Ekspozycja o Stefanii Ulanowskiej w Wielonach

Ekspozycja o Stefanii Ulanowskiej w Wielonach

Zawdzięczając aktywnej współpracy polskich i łotewskich naukowców i pasjonatów w ostatnich latach powstaje coraz więcej wspólnych projektów i inicjatyw. Jedną z postaci, która cieszy się zainteresowaniem jest Stefania Ulanowska – etnografka, która w latach 90-tych XIX wieku opublikowała trzytomową pracę „Łotysze Inflant Polskich” (ukazywała się w „Zbiorze Wiadomości do Antropologii Krajowej” 1891 r., 1892 r., 1895 r.). W muzeum w Wielonach (łot. Viļāni) w powiecie rezeknieńskim 13 grudnia została otwarta niewielka ekspozycja pt. Łatgalia i jej mieszkańcy w XIX wieku w pracach polskiej etnografki Stefanii Ulanowskiej.

Wystawa to pierwszy etap większego projektu, mającego przybliżyć życie i twórczość Stefanii Ulanowskiej, na trwałe wpisała się w kanon kultury łotewskiej. Na wystawie, której pomysłodawczynią jest Dorota K. Rembiszewska z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a realizatorką kierowniczka muzeum w Wielonach Margarita Skangale, nie ma co prawda przedmiotów należących do Stefanii Ulanowskiej, za to można przeczytać fragmenty jej artykułów, kserokopie listów (z archiwów w Krakowie i Wilnie), które pisała do znajomych i redaktorów różnych czasopism. Szczególnie ważna dla mieszkańców Łatgalii jest korespondencja z Janem Karłowiczem (redaktorem miesięcznika geograficzno-etnograficznego „Wisła”), gdzie można znaleźć sporo ważnych informacji dotyczących ówczesnych Wielon.

Zwiedzający mogą również obejrzeć kopię niedrukowanego rękopisu Łotyszy Inflant Polskich z Archiwum PAN i PAU w Krakowie. W 2016 r. te niepublikowane fragmenty zostały wydane w tłumaczeniu łotewskim. Miłośnicy dawnych baśni i opowieści mogą skorzystać z nagrań w trzech wersjach językowych (po łatgalsku, po rosyjsku i po polsku) – z tekstami wybranych bajek, legend spisanych przez Stefanię Ulanowską.

Otwarcie ekspozycji w wielońskim muzeum było także okazją do spotkania osób, które wzięły udział w ekspedycji śladami Stefanii Ulanowskiej w 2016 r. Jedną z uczestniczek tej interesującej wyprawy była prof. Angelika Juško-Štekele prorektor Rezeknieńskiej Akademii Technologii, która wręczyła tabliczki okolicznościowe z wizerunkiem Stefanii Ulanowskiej, wykonane w tej uczelni.

Podkreślić należy wielkie zaangażowanie miejscowego samorządu w upowszechnianie wiedzy o Stefanii Ulanowskiej. Bez zaangażowania miejscowej rady powiatu, w tym przewodniczącej Jekateriny Ivanovej i kierującej wydziałem kultury Ilgi Morozovej, powstanie wystawy, zorganizowanie badań terenowych nie byłoby możliwe.